3. jun, Svjetski dan bicikla

Povodom 3. Juna, Svjetskog dana bicikla, udruženja iz Bosne i Hercegovine koja se bave zagovaranjem unapređenja biciklističkog saobraćaja, Centar za životnu sredinu i Giro di Sarajevo, ističu da se na polju urbane mobilnosti u BiH, uprkos preporukama koje su prošle godine na današnji dan poslali svim domaćim i međunarodnim institucijama i organizacijama, ništa nije promijenilo.

Zajedničko pismo pod nazivom  ,,Budućnost urbane mobilnosti – institucije su na potezu’’ poslano jenakon početka pandemije COVID 19 koja je , uslijed preporuka za ograničenjem fizičkih kontakata, značajno promijenila načine kretanja i svakodnevnih putovanja građana.  Saobraćaj privatnim automobilima naglo se smanjio u jednom trenutku, a javni prevoz privremeno je bio obustavljen, dok se sve više ljudi opredjelilo za bicikle i pješačenje.

Saobraćajni stručnjaci iz cijelog svijeta prepoznali su da je hitno potrebna nova preraspodjela prostora na gradskim saobraćajnicama, zasnovana na reciprocitetu učesnika u saobraćaju. Od početka pandemije do danas, metropole zemalja poput Njemačke, Austrije, Italije, Belgije, Kolumbije, Španije i Mađarske implementirale su privremena rješenja biciklističke infrastrukture kao jednu od mjera u suzbijanju pandemije. Ista su, većim dijelom  postala stalna. Ponuđena rješenja bila su jednostavna, kreativna i njihova realizacija nije bila vremenski niti finansijski zahtjevna, a podrazumijevala su, kao i danas, više prostora i bolje uslove za kretanje pješaka i biciklista, kao i korisnika mikromobilnosti.

Berlin i Budimpešta pretvarali su dijelove kolovoza u biciklističke trake, dok je Beč proširio  zone smirenog saobraćaja i  unutar naselja. Brisel je širom centra grada prvobitno uveo ograničenje brzine od 20km/č i dao apsolutnu prednost pješacima, a zatim i uveo ograničenje brzine od 30km/č na području čitavog grada. Češka i Australija uvele su bočni razmak od 1,5m kao obavezan pri zaobilaženju biciklista (Španija, Francuska, Belgija, Portugal, 26 američkih saveznih država i par provincija u Kanadi su uveli ovo pravilo još mnogo prije).

U Bosni i Hercegovini, ponuđenih rješenja u jeku pandemije nije bilo. Postavlja se pitanje da li smo propustili još jednu šansu i još jedan korak za svijetom?

Korišćenje privatnih automobila u gradovima i opštinama u Bosni i Hercegovini, od početka zime bilo je u porastu, te se taj trend nastavlja. Upotreba javnog prevoza u značajnom je padu, a njegovim dugonajavljivanim poboljšanjima nadaju se samo još najoptimističniji građani. Takođe, oporavak međugradskog autobuskog saobraćaja, a pogotovo željezničkog, nije u naznakama. Povratak na dobru staru i isprobanu stramputicu, jači je nego ikad. 

S tim u vezi, udruženja Centar za životnu sredinu i Giro di Sarajevo pozivaju domaće institucije, predstavnike međunarodnih organizacija i institucija, Stalni sekretarijat Transportne zajednice Zapadnog Balkana, EU delegaciju, gradove i opštine te ostale aktere koje se bave razvojem saobraćaja da poduzmu:

• što hitnije iniciranje aktivnosti čiji bi cilj bio planiranje i realizacija mjera za unapređenje biciklističkog saobraćaja;
• stvaranje okvira kojim bi se pristupilo multidisciplinarnom planiranju mjera i aktivnosti na popularizaciji i ekukaciji o biciklističkom saobraćaju;
• zagovaranje većeg učešća javnosti u procesima donošenja odluka o prostorno-planskoj i strateškoj dokumentaciji;
• provođenje  inicijativa pokrenutih na nivou Evropske unije na polju urbane mobilnosti i na prostor zapadnog Balkana;
• preuzimanje obaveze da gradovi, opštine i kantoni permanentno počnu raditi na unapređenju biciklističke i pješačke infrastrukture te promovisanju biciklističkog saobraćaja;
• da se bicikli i biciklistički saobraćaj ne posmatraju kao smetnja ili vid rekreacije i dokolice, već ravnopravni vid saobraćaja jednako vrijedan ostalim vidovima, a koji već sada ima, a u bliskoj budućnosti će imati i još znaćajniju ulogu, za unapređenje kvaliteta života u gradovima.

“Mi, udruženja, pozivamo navedene institucije da što hitnije reaguju, ne samo tokom tekuće pandemije, već i u budućnosti. Stavljamo se na raspolaganje za razmjenu informacija, ideja i detaljnih prijedloga, za unapređenje biciklističkog saobraćaja u BH gradovima, kojim bi se umanjila opasnost od širenja virusa, smanjilo aerozagađenje i opterećenje već opterećenih saobraćajnica te, ostvario ukupni pozitivni učinak na zdravlje ljudi i priveredu. Vi ste na potezu! Još uvijek!”, poruka je ovih udruženja.

Generalna skupština Organizacije ujedinjenih nacija je u aprilu 2018. godine proglasila 3. jun Svjetskim danom bicikla. Rezolucija Svjetskog dana bicikla ističe ,,originalnost, dugovječnost i višenamjenost bicikla, koji je u upotrebi dva vijeka, a krase ga jednostavnost, pristupačnost, pouzdanost te predstavlja po životnu sredinu prihvatljiv vid prevoza.’’

Objava 3. jun, Svjetski dan bicikla pojavila se prvi puta na Radio Srebrenik.